Το Pros-Eleusis (Personalised RouteS in Eleusis) είναι μία καινοτόμος προσέγγιση στον εμπλουτισμό της τουριστικής εμπειρίας. Αποτελείται από δύο σκέλη: το οικομουσείο και τη δημιουργία μιας εφαρμογής (app), η οποία θα προσφέρει εξατομικευμένες περιηγήσεις στον τόπο φιλοξενίας. Η ανάδειξη της Ελευσίνας σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021 προσφέρει την κατάλληλη ευκαιρία για την πιλοτική εφαρμογή του Pros-Eleusis στις πραγματικές συνθήκες μιας τοποθεσίας με συγκεκριμένες προκλήσεις αλλά και πολλές εγγενείς δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης.
Η έννοια του οικομουσείου γεννήθηκε το 1971 στη Γαλλία. Ο Γάλλος μουσειολόγος Georges Henri Rivière το περιέγραψε ως έναν «καθρέφτη», στον οποίο οι τοπικοί πληθυσμοί μπορούν να ανακαλύψουν την εικόνα τους και να κατανοήσουν τον τόπο τους και τις γενιές που προηγήθηκαν. Ο συγκεκριμένος καθρέφτης επιτρέπει επίσης στους επισκέπτες να γνωρίσουν την κοινότητα και τη συνεισφορά της στο πολιτιστικό απόθεμα της ανθρωπότητας. Ο Rivière εκφράζει, επίσης, την άποψη πως ένα οικομουσείο είναι παράλληλα και σχολείο, διότι καλεί τα μέλη της κοινότητας να μελετήσουν και να προστατεύσουν τα ίχνη του παρελθόντος και τις δομές του παρόντος, προκειμένου να αδράξουν τον έλεγχο του μέλλοντός τους.
Η Ελευσίνα είναι πόλη με μακραίωνη ιστορία, οι απαρχές της οποίας ουσιαστικά χάνονται στο απώτατο μυθολογικό παρελθόν. Η σύνδεση με τους μύθους της Δήμητρας, της Περσεφόνης και της εισαγωγής της καλλιέργειας των δημητριακών, υποδηλώνει τη σημασία του φυσικού τοπίου για την κατανόηση του συγκεκριμένου τόπου. Η ραγδαία βιομηχανική ανάπτυξη του 19ου και του 20ου αιώνα μεταμόρφωσε τον αστικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα της πόλης και του ευρύτερου γεωγραφικού χώρου. Οι οικονομικές ευκαιρίες που γέννησε η εκβιομηχάνιση προσέλκυσαν μεταναστευτικά ρεύματα από τον ελλαδικό χώρο, ενώ η μικρασιατική καταστροφή ανάγκασε πολλούς πρόσφυγες να αναζητήσουν καταφύγιο στην Ελευσίνα. Οι καινούργιοι κάτοικοι συνέβαλαν με τις προσωπικές τους εμπειρίες και παραδόσεις στη διαμόρφωση ενός νέου πολιτιστικού τοπίου, το οποίο επιβιώνει μέχρι σήμερα παρά τις επώδυνες συνέπειες της αποβιομηχάνισης και της οικονομικής κρίσης.
Το Pros-Eleusis και η πόλη
Η ανακήρυξη της Ελευσίνας σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης δημιουργεί μία νέα δυναμική για την αναδιαμόρφωση του προφίλ της πόλης. Μέχρι το 2021 αναμένεται σημαντική αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, η οποία μας επιτρέπει να εγκαινιάσουμε την προσπάθεια ανάδειξης και διαφοροποίησης του πολιτιστικού/τουριστικού προϊόντος της Ελευσίνας. Κεντρικός πυλώνας του Pros-Eleusis είναι η ανάπτυξη του τουρισμού εμπειρίας μέσα από τη δημιουργία ενός οικομουσείου. Η χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν οι επιχειρήσεις πολιτισμού και τουρισμού. Τέλος, η μεταφορά τεχνογνωσίας από ερευνητικούς φορείς θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να αναδείξουν το πολιτιστικό απόθεμα του τόπου και να εμπλουτίσουν την εμπειρία των επισκεπτών.
Το Pros-Eleusis είναι ικανό να καταστήσει την Ελευσίνα τουριστικό προορισμό, ώστε να αναπτυχθεί πέρα από τον αξιόλογο (αλλά σε γενικές γραμμές άγνωστο στο ευρύ κοινό) αρχαιολογικό χώρο του Ιερού και να αγκαλιάσει τον αστικό ιστό, τη βιομηχανική ζώνη και την ύπαιθρο. Όλη η περιοχή εντάσσεται σε ένα οικομουσείο και προβάλλει τον πολιτιστικό της πλούτο με εξατομικευμένες περιηγήσεις μέσω της χρήσης κινητών συσκευών. Η τοπική κοινότητα παύει να είναι παθητικός δέκτης εξελίξεων πέρα από τον έλεγχό της και γίνεται βασικός παράγοντας στην ευημερία της πόλης και των κατοίκων της.
