Οι φύλακες της μνήμης

Υπάρχει μια λεπτή (αλλά σημαντική) διαφορά ανάμεσα στη μνήμη και την ανάμνηση. Η πρώτη αποτελείται από πληροφορίες που προέρχονται από προσωπικές εμπειρίες, τις οποίες συλλέγουμε και αποθηκεύουμε στον εγκέφαλό μας. Η ανάμνηση, από την άλλη μεριά, είναι η επιλεκτική ανάκληση επεξεργασμένων πληροφοριών που υπάρχουν ήδη στη μνήμη μας.

Η συλλογική μνήμη μιας κοινωνίας δεν περιορίζεται στις προσωπικές εμπειρίες. Τα μέλη της κοινότητας συνεισφέρουν με τις αναμνήσεις τους για το σχηματισμό μιας συνεκτικής αφήγησης αναφορικά με το παρελθόν. Το άτομο δεν μπορεί να έχει προσωπικές μνήμες για γεγονότα που συνέβησαν δύο ή τρεις γενιές προτού γεννηθεί. Μέσα από τις αφηγήσεις των ηλικιωμένων μελών της κοινότητας ο καθένας κληρονομεί τμήματα από την κοινή πολιτισμική μνήμη.

Η γλώσσα και η αφήγηση μεταμορφώνουν αποσπασματικές μνήμες σε ιστορική μνήμη, η οποία μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το παρελθόν και το παρόν. Η ιστορία καταγράφει ό,τι προηγήθηκε, η μνήμη του δίνει νόημα και το συναίσθημα μεταμορφώνει την ιστορία και τη μνήμη σε ένα νέο σύνολο που μπορεί να διαμορφώσει το μέλλον μέσα από τη διάχυσή του στο ευρύτερο κοινό.

Το νόημα των πάντων

Ένα οικομουσείο υπάρχει μόνο με την ενεργή συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού. Έχει ανάγκη από τις γνώσεις και τα όνειρά τους, προκειμένου να ερμηνεύσει τον χώρο και να ξεχωρίσει εκείνα τα σημεία όπου οι επισκέπτες πρέπει να σταματήσουν και να προσέξουν. Οι επαγγελματίες ερευνητές, οι ακαδημαϊκοί και οι δημόσιες υπηρεσίες θα προσφέρουν την τεχνογνωσία, τις εγκαταστάσεις, τους πόρους και την καθοδήγηση. Οι κάτοικοι θα προικίσουν τον χώρο, τα αντικείμενα και το περιβάλλον με το συναισθηματικό νόημα που θα τα κάνει να ξεχωρίσουν. Η πολιτιστική κληρονομιά, υλική και άυλη, έχει μία εγγενή αξία ως μάρτυρας του παρελθόντος και εξήγηση για το παρόν. Αλλά, είναι η βιωμένη εμπειρία αυτή που μετατρέπει το άψυχο αντικείμενο, το κτίριο, μια παλιά απεργία ή ένα τραγούδι σε μια γιορτή της ανθρώπινης ύπαρξης και θριάμβου απέναντι στις αντιξοότητες.

Οι ιστορίες της Ελευσίνας

Πώς μπορεί λοιπόν το οικομουσείο να ωφελήσει τους κατοίκους της Ελευσίνας; Η δημιουργία του ενθαρρύνει τους Ελευσίνιους να επιλέξουν τις αφηγήσεις και τα γεγονότα που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία για την κοινή τους ταυτότητα. Οι ιδιώτες μπορούν να συνεισφέρουν φωτογραφίες, προσωπικά αρχεία, εμπειρίες και μνήμες από την επαγγελματική, κοινωνική ή πολιτιστική ζωή τους. Μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις απόψεις τους για το περιβάλλον (ανθρώπινο ή φυσικό) που έχει λειτουργήσει ως υπόβαθρο στις ζωές τους. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να προσδιορίσουν τα κτίρια ή τους χώρους που έχουν μια ιδιαίτερη σημασία για τους ίδιους, ώστε να βοηθήσουν τους ερευνητές να μεταμορφώσουν την Ελευσίνα σε μια ζωντανή κοινότητα γεμάτη από εκπληκτικές ιστορίες που θα θέλουν να γνωρίσουν άνθρωποι από όλο τον κόσμο.

Αρπάζοντας τον ταύρο από τα κέρατα

Το οικομουσείο της Ελευσίνας θα πλέξει τις μνήμες και τις αναμνήσεις για να υπενθυμίσει στους κατοίκους της πόλης την αξία και δύναμη της κληρονομιάς τους. Θα συμβάλλει στη μελέτη του παρελθόντος, θα ξεκαθαρίσει πτυχές του παρόντος και θα ενισχύσει την αισιοδοξία για το μέλλον. Θα στηρίξει την κοινωνική συνοχή, δεδομένου ότι όλες οι κοινωνικές ομάδες θα συμμετέχουν ισότιμα στην προσπάθεια και θα συνειδητοποιήσουν την ισχύ που μας χαρίζει η διαφορετικότητα. Δεν υπάρχουν προνομιούχες οπτικές γωνίες ή ιστορίες. Η Ελευσίνα δημιουργήθηκε από τις αμέτρητες γενιές που προηγήθηκαν, αλλά χρειάζεται τη συμβολή όλων των τωρινών κατοίκων για να ευημερήσει στο μέλλον.

Το μουσείο έχει και απτά οφέλη. Η Ελευσίνα θα μεταμορφωθεί από έναν προορισμό, γνωστό κυρίως για τον αρχαιολογικό χώρο, σε μια πόλη όπου το κλασικό παρελθόν και η βιομηχανική κληρονομιά μαρτυρούν το βάθος και τη ζωντάνια της ανθρώπινης εμπειρίας.  Οι αφηγήσεις που θα προκύψουν από τις μνήμες και τις αναμνήσεις των κατοίκων θα προσελκύσουν επισκέπτες από όλες τις γωνιές του κόσμου. Η παρουσία τους θα ενισχύσει την τοπική οικονομία, θα ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, θα προβάλλει την πόλη σε παγκόσμια κλίμακα και ευελπιστούμε να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση. Κυρίως, όμως, το οικομουσείο θα επιτρέψει στους ανθρώπους της Ελευσίνας να διαμορφώσουν το μέλλον τους με τους δικούς τους όρους.

4 comments

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Σχετικά άρθρα


The flowers of Magoula

As far as the inhabitants were concerned, there was no doubt about it: Magoula was the “preeminent village” of the Thriasian Plain, a “beautiful and good girl” full of flowers. Times have changed and with them the old village. Its story, however, remains written on the walls of its stone houses.

Μαγούλα η λουλουδιασμένη

Για τους κατοίκους της δεν υπήρχε αμφιβολία: η Μαγούλα ήταν το «πρώτο χωριό» του Θριασίου, μία «ωραία και καλή κοπέλα» γεμάτη λουλούδια. Οι καιροί άλλαξαν και μαζί τους άλλαξε και το παλιό χωριό. Η ιστορία του, όμως, παραμένει γραμμένη στους τοίχους των πετρόκτιστων σπιτιών του.

Η Μεσοσπορίτισσα στην Ελευσίνα

Το δεύτερο απαγορευτικό (ή lockdown) έβαλε στον πάγο πολλά σχέδια, υπάρχουν όμως δύο πράγματα που δεν θα σταματήσουν να μεγαλώνουν όσο καιρό κι αν μείνουμε μέσα: τα μαλλιά μας και τα δημητριακά που σπέρνουν οι γεωργοί. Και για τις μεν τρίχες οι περισσότεροι είμαστε στο έλεος του κατ’ οίκον αυτοσχεδιασμού, για τη σπορά όμως διαθέτουμε […]