Οι πρώτες σκέψεις για τη σιδηροδρομική σύνδεση της Ελευσίνας με την Αθήνα (και την Πελοπόννησο) εμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1870. Ο τραπεζίτης Ευάγγελος Βαλτατζής (1826-1889), μέλος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου της «Ελληνικής Εταιρείας των Μεταλλουργείων Λαυρίου» και στενός συνεργάτης του Ανδρέα Συγγρού, είχε προτείνει στην κυβέρνηση την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία θα συνέδεε το Πόρτο Ράφτη (στην ανατολική Αττική) με το Αίγιο και την Πάτρα (μέσω Αθήνας και Κορίνθου). 

Η προοπτική της σύνδεσης με την υπόλοιπη χώρα αποτέλεσε βασικό παράγοντα για τη βιομηχανική ανάπτυξη του τόπου. Η δυνατότητα εύκολης και γρήγορης μεταφοράς πρώτων υλών και τελικών προϊόντων έπεισε πολλούς επιχειρηματίες να επενδύσουν στην ασήμαντη (μέχρι τότε) κοινότητα της Λεψίνας.

Τα τρένα του Τρικούπη

Ο Βαλτατζής δεν κατόρθωσε να υλοποιήσει το φιλόδοξο όραμά του και η Ελευσίνα χρειάστηκε να περιμένει σχεδόν δεκαπέντε χρόνια προτού ακουστεί η σφυρίχτρα του πρώτου τρένου. Τα δημόσια έργα και η επέκταση του δικτύου συγκοινωνιών ήταν μία από τις προτεραιότητες του Χαρίλαου Τρικούπη. Όταν έγινε πρωθυπουργός το 1882 η χώρα διέθετε μόνο μία σιδηροδρομική γραμμή, η οποία συνέδεε την Αθήνα με τον Πειραιά (είχε εγκαινιαστεί το 1869). Οι κυβερνήσεις του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου είχαν κάνει αρκετές συζητήσεις και προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση, τα αποτελέσματα όμως ήταν μηδαμινά. Ο Τρικούπης πίστευε ότι δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο. Η σύμβαση για την κατασκευή του σιδηροδρόμου Πελοποννήσου υπογράφτηκε το καλοκαίρι του 1882 και τα έργα ξεκίνησαν αμέσως.

Το μαύρο θηρίο

Το πρώτο τρένο έφτασε στην Ελευσίνα τον χειμώνα του 1885 και αποτέλεσε σημαντικότατο γεγονός για τη μικρή κοινότητα. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του πατέρα του Βαγγέλη Λιάπη, οι δάσκαλοι είχαν πει στους μαθητές ότι το τρένο «περπατούσε απάνω στα σίδερα με σιδερένια πόδια και ότι πήγαινε μόνο του χωρίς να το τραβάνε άλογα». Οι χωρικοί είχαν ενημερωθεί για την επικείμενη άφιξή του από μέρες με τελάλη, που γύριζε τους δρόμους της κοινότητας αναγγέλοντας το χαρμόσυνο γεγονός. 

Για τα παιδιά της Ελευσίνας ήταν ένα αξέχαστο θέαμα, καθώς περίμεναν να εμφανιστεί ένας πραγματικός δράκος: «όταν το είδαμε που ερχότανε σαν να έγινε σεισμός. Και καθώς άφησε μια σφυριξιά, κολλήσαμε όλοι στο παντελόνι του δασκάλου. Ήταν ένα μαύρο θερίο. Με μεγάλα γυάλινα μάτια. Άφηνε μαύρους καπνούς από το κεφάλι του και άσπρους από τα ρουθούνια του και από το στόμα…μας φάνηκε ότι ήταν λυσσασμένο και ήθελε να δαγκώσει, να μας φάει όλους.»

Τα εγκαίνια

Το τρένο ήταν στολισμένο με κλαδιά ακακίας και πεύκου (εξαιρετική επιλογή για ένα μέσο μεταφοράς που βασίζεται στις φλόγες που κατακαίνε τα κάρβουνα). Μόλις σταμάτησε στον σταθμό, κατέβηκαν οι κοστουμαρισμένοι επίσημοι με τα κατάμαυρα ψηλά καπέλα, κέρασαν κρασί τους φουστανελοφόρους Λεψινιώτες, έβγαλαν ένα λογύδριο του συρμού και αναχώρησαν για να εγκαινιάσουν τον επόμενο σταθμό. 

Η διαδρομή του τρένου ήταν ειδυλλιακή και οι επιβάτες είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν αρκετά τοπόσημα στο δρόμο προς την Ελευσίνα. Λίγα χιλιόμετρα μετά την αναχώρηση, το τρένο περνούσε τον ποταμό Κηφισό από σιδερένια γέφυρα μήκους 25 μέτρων και συναντούσε τον περίφημο πύργο της Αμαλίας. Έκανε στάση στα Άνω Λιόσια, απ΄όπου οι επιβάτες, αν ήθελαν, μπορούσαν να επισκεφτούν την περίφημη Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Κλειστών (το αρχαιότερο γυναικείο μοναστήρι της Αττικής) και το φρούριο της Φυλής. Το τρένο, βέβαια, δεν τους περίμενε, αλλά προχωρούσε μέσα από ένα καταπράσινο τοπίο και με συνεχείς μικρούς ελιγούς προς την πεδιάδα της Ελευσίνας και τη μικρή κωμόπολη.

Το καφενείο του σταθμού

Το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού έγινε από την πρώτη στιγμή σημείο αναφοράς για την πόλη. Περιλάμβανε αίθουσα επιβατών, εκδοτήριο εισιτηρίων, αποθήκη εμπορευμάτων και οικία για τον σταθμάρχη στον πρώτο όροφο. Οι Λεψινιώτες μαζεύονταν στο καφενείο που είχε ανοίξει στο ισόγειο κτίριο ακριβώς δίπλα στον σταθμό για να διαβάσουν τις εφημερίδες που έφταναν από την Αθήνα και να συζητήσουν τα θέματα της επικαιρότητας. 

Ήταν ένας χώρος αρκετά πολυτελής, σαφώς ανώτερος σε αισθητική και άνεση από τα συνηθισμένα καφενεία της περιοχής. Σύντομα λοιπόν έγινε αγαπημένος προορισμός για τους νέους της Λεψίνας, οι οποίοι προτιμούσαν να εμφανίζονται ντυμένοι «φράγκικα» και όχι με τα παραδοσιακά αρβανίτικα ενδύματα των πατεράδων και των παππούδων τους. Αρκετοί από τους θαμώνες (γνωστοί ως «οι κύριοι του σταθμού») συγκρότησαν αργότερα τον πολιτιστικό σύλλογο «Κελεός».

Το πρώτο σουβλάκι

Το καφενείο του σιδηροδρομικού σταθμού έφερε αρκετές καινοτομίες στη ζωή της κοινότητας. Αρχικά πρόσφερε μόνο καφέ, γρήγορα όμως στο μενού προστέθηκαν μεζέδες και ουζάκι, ενώ εδώ εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ελευσίνα και το σουβλάκι. Μαζί του έφτασε και η μπίρα «Φιξ», την οποία ο ιδιοκτήτης του καφενείου διατηρούσε σε ξύλινα βαρέλια. Πίσω από το καφενείο βρισκόταν χώρος πρασίνου με συντριβάνι και δρομάκια στα οποία έβλεπε κανείς να περπατούν, ειδικά τις νυχτερινές ώρες, ερωτευμένα ζευγάρια σε αναζήτηση λίγων ιδιωτικών στιγμών.

Το τελευταίο σφύριγμα

Ο σιδηροδρομικός σταθμός παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με όλους τους σταθμούς Β’ Τάξεως που χτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο το 1985. Δυστυχώς, η σιδηροδρομική γραμμή που περνούσε από την Ελευσίνα περιέπεσε σε αχρηστία το 2001, όταν ξεκίνησε να λειτουργεί ο προαστιακός σιδηρόδρομος.