Γύρω στις 7 το πρωί της 5ης Μαρτίου 1929, δύο μόλις ώρες μετά την έναρξη της απεργίας, μία ομάδα τριακοσίων περίπου εργατών υπό την ηγεσία του Νικόλα Χριστόπουλου (ενός 27χρονου πρώην χωροφύλακα από τον Πύργο Ηλείας) κινήθηκε προς το εργοστάσιο του «Κρόνου», στην άκρη της παραλιακής ζώνης της Ελευσίνας, όπου ήταν γνωστό πως υπήρχαν απεργοσπάστες. Στόχος των απεργών ήταν να καλέσουν τους απεργοσπάστες να εγκαταλείψουν το εργοστάσιο και να ενωθούν μαζί τους. Μόλις ο Κικερής είδε τους απεργούς να πλησιάζουν από τη μεριά της παραλίας, προσπάθησε να αποκόψει την πρόσβαση στο εργοστάσιο με μία ομάδα δέκα χωροφυλάκων, οι οποίοι παρατάχθηκαν στη δυτική είσοδο του περιβόλου.
Στην είσοδο του «Κρόνου»
Οι εργάτες δεν φάνηκαν να πτοούνται από την κίνηση των χωροφυλάκων και συνέχισαν την πορεία τους φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της απεργίας. Η παρουσία τόσων απεργών ανησύχησε τον Κικερή, ο οποίος απελευθέρωσε τους δύο συλληφθέντες απεργούς ώστε να πείσουν τους εργάτες να αποχωρήσουν ειρηνικά, αλλά τελικά ο Χρηστόπουλος και ο Αντζιδάκης τέθηκαν επικεφαλής των απεργών. Οι χωροφύλακες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν αρκετά μέτρα, σταμάτησαν όμως στην πύλη του εργοστασίου καθώς ο Κικερής φοβόταν πως αν οι απεργοί έμπαιναν στον «Κρόνο», θα κατέστρεφαν τα μηχανήματα του εργοστασίου και θα συγκρούονταν με τους απεργοσπάστες.
Ανοίξατε πυρ
Η παρουσία των ένοπλων χωροφυλάκων στην είσοδο του συγκροτήματος δεν σταμάτησε τους οργισμένους εργάτες, οι οποίοι προσπάθησαν να διασπάσουν τη ζώνη της χωροφυλακής και να μπουν στον «Κρόνο». Ο Κικερής τους πρόσταξε κατ’ επανάληψη να απομακρυνθούν, αλλά ο Χρηστόπουλος ξεκούμπωσε το πουκάμισό του και δείχνοντάς το γυμνό του στήθος στους χωροφύλακες τους φώναζε «Βαράτε, μωρέ».
Ξαφνικά ακούστηκαν πυροβολισμοί. Ο Κικερής υποστήριξε αργότερα ότι πρώτα οι εργάτες που βρίσκονταν στο κέντρο της συγκέντρωσης πυροβόλησαν εναντίον των χωροφυλάκων με περίστροφα, ενώ άλλοι έριξαν πέτρες ή προσπάθησαν να αφοπλίσουν τους άνδρες του αποσπάσματος, οι οποίοι απάντησαν με πυροβολισμούς στον αέρα. Καθώς η ορμή των απεργών δεν ανακόπηκε, φαίνεται πως οι χωροφύλακες τρομοκρατήθηκαν και έστρεψαν τα όπλα στο πλήθος.
Ο δρόμος βάφτηκε κόκκινος
Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης ήταν τραγικό. Ο 25χρονος εργάτης του «Τιτάνα» Δημήτριος Μιχαήλος σκοτώθηκε από σφαίρα που έπληξε τους πνεύμονες και την καρδιά του. Πολύ σοβαρά τραυματίστηκε από σφαίρα τουφεκιού Μάουζερ ο Αναστάσιος Πέππας από τη Μάνδρα (οι γιατροί προχώρησαν σε ακρωτηριασμό του αριστερού ποδιού), ενώ πιο ελαφρά τραύματα έφεραν πέντε ακόμα απεργοί. Δύο χωροφύλακες τραυματίστηκαν ελαφρά (στα χέρια) όταν οι απεργοί προσπάθησαν να τους αφαιρέσουν τα όπλα. Η μεταγενέστερη έρευνα των γεγονότων έδειξε ότι στην πραγματικότητα λίγοι μόνο από τους χωροφύλακες (τρεις ή τέσσερις) πυροβόλησαν προς τους απεργούς που βρίσκονταν πιο κοντά στη θάλασσα, ενώ οι περισσότεροι έριχναν στον αέρα. Ο Κικερής ισχυρίστηκε ότι προσπάθησε να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες στον Μιχαήλο και να τον μεταφέρει στο φαρμακείο του εργοστασίου, αλλά εμποδίστηκε από τους απεργούς, οι οποίοι πήραν τη σορό και αποσύρθηκαν.
Θρήνος και οργή
Η κοινωνία της Ελευσίνας έπαθε σοκ από την αιματηρή τροπή των γεγονότων. Όλα τα καταστήματα της πόλης έκλεισαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας και ξεκίνησε έρανος για τη συγκέντρωση του ποσού που χρειαζόταν για την κηδεία του δολοφονημένου εργάτη. Οι αγανακτισμένοι εργάτες συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της κοινότητας, όπου βρισκόταν και ο σταθμός της χωροφυλακής και απειλούσαν να εισβάλλουν στο κτίριο, το οποίο προστάτευε ισχυρή αστυνομική δύναμη.
Στο σπίτι του Μιχαήλου, εντωμεταξύ, διεξάγονταν συγκλονιστικές σκηνές. Η σορός του βρισκόταν για ώρες στο χωμάτινο δάπεδο, τριγυρισμένη από οκτώ γυναίκες που μοιρολογούσαν και θρηνούσαν (ανάμεσά τους φυσικά ήταν και η γυναίκα του). Οι γείτονες μιλούσαν για έναν καλό και ήσυχο οικογενειάρχη που δεν είχε δώσει ποτέ την παραμικρή αφορμή φιλονικίας.
Οι εργάτες και ο πρωθυπουργός
Την επόμενη μέρα, ενώ οι συγγενείς θρηνούσαν τον Μιχαήλο, μία επιτροπή των απεργών επισκέφθηκε τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο στην Αθήνα για να διαμαρτυρηθεί για τα αιματηρά επεισόδια της Ελευσίνας. Η επιτροπή κατήγγειλε πως η επίθεση της χωροφυλακής ήταν αποτέλεσμα «εσκεμμένης αντεργατικής προσπαθείας του εν Ελευσίνι διοικητού της χωροφυλακής». Υπήρχαν μάλιστα πληροφορίες πως ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα τασσόταν με το μέρος των εργοδοτών πολλές μέρες πριν από την κήρυξη της απεργίας και είχαν μάλιστα ενημερώσει σχετικά τον υπουργό της Εθνικής Οικονομίας. Τα μέλη της επιτροπής δεν μάσησαν τα λόγια τους αλλά κατήγγειλαν ευθαρσώς τον Κικερή ως υπεύθυνο για την αιματηρή επίθεση της χωροφυλακής και υποστήριξαν ότι ο ίδιος είχε τραυματίσει έναν από τους εργάτες με το περίστροφό του.
(συνεχίζεται…)
