Η μεγάλη απεργία του 1929 (μέρος Α΄)

photo credit: Δήμος Ελευσίνας

Η ζωή των εργατών της Ελευσίνας στα τέλη της δεκαετίας του 1920 δεν ήταν εύκολη. Τα εργοστάσια της πόλης πρόσφεραν εργασία σε μεγάλο αριθμό κατοίκων (πολλοί από τους οποίους ήταν πρόσφυγες, που είχαν φτάσει από τη Μικρά Ασία πάμφτωχοι) αλλά οι συνθήκες ήταν σκληρές. Η πλειοψηφία των εργαζομένων κυκλοφορούσαν ρακένδυτοι και με τη φτώχεια ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους. Ο αγώνας για την επιβίωση, οι ανθυγιεινές συνθήκες που επικρατούσαν στα εργοστάσια και οι οικονομικές στεναχώριες είχαν μετατρέψει τους εργάτες σε καχεκτικές φυσιογνωμίες, οι οποίες θύμιζαν περισσότερο πτώματα παρά ζωντανούς ανθρώπους.

Σε μία προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών εργασίας και ζωής ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 1929 η «Ένωσις Τεχνιτών-Εργατών Τσιμέντου Ελευσίνος». Το διοικητικό συμβούλιο αποτελούσαν νέοι άνθρωποι (ο πρόεδρος δεν είχε φτάσει καν τα 30 του χρόνια), οι οποίοι δεν είχαν ιδιαίτερη πείρα στην οργάνωση εργατικών αγώνων. Παρόλα αυτά, η προσπάθεια έτυχε θερμής υποδοχής και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα μέλη του είχαν ξεπεράσει τους πεντακόσιους εργάτες.

Μισθοί πείνας

Το βασικό αίτημα των εργαζομένων ήταν η αύξηση των ημερομισθίων, προκειμένου να μπορούν να συντηρήσουν τις οικογένειές τους. Ο ανώτερος μισθός των εργατών στην Ελευσίνα ήταν γύρω στις 43 δραχμές, ένα ποσό που δεν επαρκούσε για να καλύψει τις ανάγκες στέγασης και διατροφής της μέσης εργατικής οικογένειας. Το αποτέλεσμα ήταν οι περισσότεροι εργάτες (και οι γυναίκες τους) να είναι υπερχρεωμένοι στους μπακάληδες και τους μανάβηδες της περιοχής. Σύμφωνα μάλιστα με τα λεγόμενα του προέδρου της «Ενώσεως Τεχνιτών-Εργατών Τσιμέντου Ελευσίνος», Εμμανουήλ Γεωργίου, στο τέλος της εβδομάδας περίσσευαν μετά βίας είκοσι δραχμές για να καλυφθούν τα υπέρογκα χρέη που είχαν συγκεντρωθεί τις προηγούμενες μέρες.

Το οκτάωρο

Πέρα από την αύξηση των μισθών, οι εργάτες της Ελευσίνας είχαν τέσσερα ακόμα αιτήματα. Το πρώτο αφορούσε την αναγνώριση του εργατικού τους σωματείου (δηλαδή της «Ενώσεως Τεχνιτών-Εργατών Τσιμέντου Ελευσίνος»). Ζητούσαν επίσης την εφαρμογή της 8ωρης εργάσιμης ημέρας, την τακτική καταβολή των μισθών τους κάθε Σάββατο και την επαναπρόσληψη των 72 μελών του σωματείου που είχαν απολυθεί λόγω της συμμετοχής τους στο εργατικό κίνημα.

Οι παλινωδίες της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση δεν φαίνεται πως είχε συνειδητοποιήσει την ένταση της δυσαρέσκειας και της αγανάκτησης στην Ελευσίνα. Οι επιθεωρητές εργασίες που είχε στείλει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας υποστήριζαν πως χρειάζονταν περισσότερο χρόνο για να μελετήσουν τα αιτήματα και καλούσαν τους εργάτες να συνεχίσουν να εργάζονται. Σημείωναν βέβαια ότι και αν ακόμα το αίτημα για αύξηση των μισθών γινόταν δεκτό, το ποσό που θα δινόταν δεν θα προσέγγιζε σε καμία περίπτωση το 40% που ζητούσαν οι εργάτες, καθώς το υπουργείο δεν μπορούσε να επιβάλλει κάτι τέτοιο στους εργοδότες. Σε κίνηση καλής θέλησης, πάντως, ανακοινώθηκε η επαναπρόσληψη εκατό περίπου απολυμένων.

Η απεργία

Οι προτάσεις του υπουργείου οδήγησαν το σωματείο στην απόφαση να κηρύξει απεργία. Με μήνυμα καλούσε όλους τους «τεχνιτοεργάτες» της Ελευσίνας σε γενική απεργία και συγκέντρωση έξω από τα γραφεία του σωματείου. Ως «άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν» οι εργαζόμενοι έπρεπε να αφήσουν τις εργασίες τους γιατί όποιος έμενε στη δουλειά θα έκανε «έγκλημα εναντίον του εαυτού του και όλων των άλλων αδελφών του εργατών». Η απεργία κηρύχθηκε για τις 5 το πρωί της Τρίτης 5 Μαρτίου 1929 και αμέσως περίπου 2200 εργάτες από 13 εργοστάσια της πόλης εγκατέλειψαν τις θέσεις τους. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσαν 55 υπάλληλοι του «Κρόνου», οι οποίοι διαχώρισαν τη θέση τους, εκτός από δύο που ενώθηκαν με τους απεργούς. Στην απεργία συμμετείχαν επίσης οι φορτοεκφορτωτές του λιμένα της Ελευσίνας, με αποτέλεσμα να διακοπεί η εργασία στα ατμόπλοια που βρίσκονταν εκεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την Επιθεώρηση Εργασίας, τα τρία τέταρτα των απεργών ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Οι όμηροι

Η πρώτη αντίδραση στην απεργία προήλθε από τον διοικητή χωροφυλακής της Ελευσίνας, Δημήτρη Κικερή, ο οποίος έσπευσε να διαθέσει το σύνολο της δύναμης του τμήματός του για τη φύλαξη των εργοστασίων. Παράλληλα προχώρησε στη σύλληψη έξι εργατών που θεωρήθηκαν ως πρωτοστατούντες στην απεργία, ενώ ο ίδιος τέθηκε επικεφαλής δύναμης δεκαπέντε χωροφυλάκων (που είχαν πρόσφατα αποφοιτήσει από τη Σχολή Χωροφυλακής) που ανέλαβαν την υπεράσπιση του «Κρόνου». Για να προστατεύσει, μάλιστα, τη μικρή σχετικά δύναμη που είχε μαζί του, ο Κικερής οδήγησε στον «Κρόνο» και δύο από τους συλληφθέντες (ονόματι Χρηστόπουλος και Αντζιδάκης) ώστε να αποτρέψει απόπειρα απελευθέρωσής τους από τους υπόλοιπους απεργούς.

(συνεχίζεται…)

Βιβλιογραφία

Αγνώστου (1929).Τα θλιβερά επακόλουθα μιας απεργίας εις Ελευσίνα. Σκριπ (06.03.1929)

Αγνώστου (1929). Αι χθεσιναί αιματηραί σκηναί εις την Ελευσίνα. Εμπρός (06.03.1929)

Αγνώστου (1929). Αι ανακρίσεις δια τας αιματηράς σκηνάς της Ελευσίνος. Εμπρός (07.03.1929)

Αγνώστου (1929). Η έκθεσις του διοικητού χωροφυλακής δια τας αιματηράς σκηνάς της Ελευσίνος. Εμπρός (08.03.1929)

Αγνώστου (1929). Απηγγέλθη κατηγορία κατά πρωταιτίων των σκηνών Ελευσίνος. Σκριπ (08.03.1929)

Αγνώστου (1929). Ήρχισαν εκδηλούμεναι διαλλακτικαί διαθέσεις. Σκριπ (09.03.1929)

Αγνώστου (1929). Η κατάστασις εν Λαυρίω και Ελευσίνι. Εμπρός (09.03.1929)

Αγνώστου (1929). Η κατάστασις εις Ελευσίνα και Λαύριον. Εμπρός (10.03.1929)

Αγνώστου (1929).Η απεργία των εργατών Ελευσίνος και τα πραγματικά αίτια αυτής. Σκριπ (10.03.1929)

Αγνώστου (1929).Αι διαλλακτικαί διαθέσεις των απεργών του Λαυρίου. Σκριπ (10.03.1929)

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Σχετικά άρθρα


The flowers of Magoula

As far as the inhabitants were concerned, there was no doubt about it: Magoula was the “preeminent village” of the Thriasian Plain, a “beautiful and good girl” full of flowers. Times have changed and with them the old village. Its story, however, remains written on the walls of its stone houses.

Μαγούλα η λουλουδιασμένη

Για τους κατοίκους της δεν υπήρχε αμφιβολία: η Μαγούλα ήταν το «πρώτο χωριό» του Θριασίου, μία «ωραία και καλή κοπέλα» γεμάτη λουλούδια. Οι καιροί άλλαξαν και μαζί τους άλλαξε και το παλιό χωριό. Η ιστορία του, όμως, παραμένει γραμμένη στους τοίχους των πετρόκτιστων σπιτιών του.

Η Μεσοσπορίτισσα στην Ελευσίνα

Το δεύτερο απαγορευτικό (ή lockdown) έβαλε στον πάγο πολλά σχέδια, υπάρχουν όμως δύο πράγματα που δεν θα σταματήσουν να μεγαλώνουν όσο καιρό κι αν μείνουμε μέσα: τα μαλλιά μας και τα δημητριακά που σπέρνουν οι γεωργοί. Και για τις μεν τρίχες οι περισσότεροι είμαστε στο έλεος του κατ’ οίκον αυτοσχεδιασμού, για τη σπορά όμως διαθέτουμε […]